Dün itibariyle Osmanlıcada mevsim-i harîf denilen sonbahar mevsimi başladı. Artık okulumuzun adeti olduğu üzere her yeni yıla veya mevsim giriş anına göre zayiçe hazırlama geleneğini bu mevsimde de sürdürerek, Ankaralı Sadullah Efendi’nin Mecmuâtü’l Ahkâm adlı eserinden derlediğimiz hükümleri istifadenize sunuyoruz.

Sadullah Efendi’ye göre bir yeni yıla veya mevsime giriş haritasında Yükselen burç Kova olduğunda: Senenin/mevsimin halleri zıtlıklar içerir. Her yerde sevinç ve rahatlık fazlalaşır, ağaçlar ve meyveler çoğalır, pahalılık da çok olur. Balık az olur, padişahların hali düzen alır, Rum beldelerinde çok savaş olur, savaş sonunda kıtlık yaşanır.

Bir başka görüşe göre; o ülkelerde şairler görülür, şehirler ve saraylar bina edilir, kuyular ve nehirler kazılır, ağaçlar dikilir, ölüm hakkında tefekkür edilir, değerli taşlar kullanılır, büyükbaş hayvanlara afetler isabet eder, karanlık rüzgarlar eser ve yaş üzüm çiğ nedeniyle zarar görür.

Yükselen yöneticisi 12. evdeyse: Hırsızların, yol kesenlerin, yalan söyleyen ve koğuculuk yapan kişilerin fayda görmesine ve yüksek kesimdekiler için çalışmalarına işaret eder.

Gezegenlerle ilgili hükümler ise şöyle açıklanmış:

Eğer mevsime giriş haritasında Satürn 12. evdeyse: Bazı müzmin hastalıkların yaşanmasına, hayvanlarda çok ölüm görülmesine, çok fazla düşmanın ortaya çıkmasına ve ölmesine işarettir.

Satürn Oğlak burcunda retro ise: Dünya genelinde karışıklık ve kargaşa çıkar, insanların servetleri bölünür, halk sihir ve büyünün etkisine açık olur, hizmet sektöründekiler arasında bazı rahatsızlıklar yayılır, halkın mallarına el konulur, icra ve tartışma olayları artar, insanlar arasında uyumsuzluk ve geçimsizlikler yaşanır. Oğlak burcunun etkileri azalıp Kova burcunun etkisi artar ve hırsızlar zarar görür.

Satürn Oğlak burcunda batısal ise: Büyükbaş ve küçükbaş hayvanların sağlıklarının bozulmasına, deniz yolculuklarının zorlaşmasına sebep olur. Burcun ikinci ve üçüncü dekanında olursa (25. derecede olduğu için 3. dekanda yer almaktadır) dalgaların çokluğu sebebiyle deniz yolculuklarının zorlaşmasına sebep olur.

Jüpiter 12. evdeyse: İlim sahibi bazı kişiler arasında düşmanlık görülmesine işarettir.

Jüpiter düşüşteyse: Vezirlerin, alimlerin, hakimlerin ve önemli devlet adamlarının işlerinde tereddütlü kararlar verip şaşkınlığa düşmelerine, fiyatların istikrarsız olmasına, yönetim ve siyaset işlerinde yanlış kararlara, kâr getirmeyen ticaretlere ve gümrük kapılarında hareketsizlik yaşanmasına sebep olur.

Bir başka görüşe göre ise; yüceldiği zaman görülen durumların tersi yaşanır ve hayırların azalmasına sebep olur. (Jüpiter Yengeç burcunda yücelir ve etkileri şu şekildedir: Alimlerin, vezirlerin, hakimlerin, imamların ve komutanların mutlu ve huzurlu olmalarına, bu gruptan olan kişilerin padişahın lütfuna mazhar olmalarına, yönetim ve siyaset hususunda doğru kararların alınmasına, nimetlerin bol olmasına ve genel olarak tüm işlerde fayda elde edilmesine sebep olur. Bir başka görüşe göre; hakimlerin ve Jüpiter’in temsil ettiği kişilerin işlerinin yolunda olmasına ve bu kişilerin bu vakitlerde birçok fayda görmesine sebep olur. Jüpiter düşüşte olduğunda bu durumların tersi yaşanır.)

Jüpiter Oğlak burcunda düz seyirde olduğunda: Halkın vergi yükü artar, halka adaletli davranıyormuş gibi görünüp haksızlık ve işkence yapılır, hakimler, yöneticiler ve vezirler sıkıntılı haller yaşar.

Jüpiter Oğlak burcunda batısal ise: Krallar ve bazı yöneticiler hastalanır. İnsanlar arasında bazı batıl inançlar yayılır. Burcun ilk dekanında olursa yanlış ilaçların yapılmasına, ikinci dekanında olursa yüksek mertebe sahibi kişilerin hastalanmasına sebep olur. (17. derecede olduğu için 2. dekanda yer alır.)

Mars 2. evdeyse: Halkın çoğunun malı-mülkü helak olup, hırsızlar ve haydutlar yüzünden kayıplar yaşanmasına, yakın yerlere yolculuk yapılmasına ve taşınmaya, bu hareketlilikten sıkıntıya uğramaya işaret eder.

Mars Koç burcunda retro ise: Ateşli hastalıklar görülür ve insanlar çeşitli hastalıklara yakalanır. Hizmet sektöründekiler dert çeker ve üzülür, yaptıkları bazı işlerden pişmanlık duyarlar. Tam retro vaktinde halk karmaşa yaşayıp bazı belalara uğrar. Ayrıca etkilerin artmasına ve yoğunlaşmasına sebep olur fakat bunlar çabucak geçer. Baş bölgesinde ve gözlerde hastalıklar görülür, gençlerle çocuklar hastalanıp dert çekerler. Atlı birlikler, başıboş ve serseri dolaşan avarelerin durumları olduğu gibi devam eder, sıkıntılar, iflas olayları, üzüntüler ve savaşlar çoğalır.

Mars Koç burcunda doğusal ise: Halkın bazı sorunlar sebebiyle kederlenmesine, darlığa ve sıkıntıya düşmesine sebep olur.

Güneş 8. evdeyse: Meliklerin ve hakimlerin rütbe ve makamlarının etkilenmesine, halk ve ellerinin altında bulunan kimseler sebebiyle ani eksiklik olmasına, bazılarının padişahtan fazlasıyla korkmasına işarettir.

Eğer iki kötücülden birine açı yaparsa (Güneş-Satürn üçgen) korkudan emniyet bulamamalarına, halkın ve avam kesiminin meliklere ve emirlere dil uzatıp kötü anılmalarına işarettir.

Venüs 7. evdeyse: Nikah akdi, ziyafet ve toplanmaların çoğalmasına, kadınların ve hizmetkarların safa ve sevinçler yaşamalarına, kadınların erkekler ile iyi geçinmelerine, hırs yapmalarına ve kadınların erkeklere rağbet etmesine, nezlenin çoğalmasına, eğer Venüs kötü bir konumda olursa (peregrine) eşlerin inatlaşmasına ve zıtlaşmasına işarettir.

Venüs Aslan burcunda doğusal ise: Kralların talihsiz durumlar içinde olmasına, bazı sıkıntı ve belalara düşmelerine ve kadınların hilelerini artırmalarına işarettir

Merkür 8. evdeyse: Bazı tüccar ve ünlü kişilerde keder, elem ve ani ölümler olmasına, kabine üyeleri, çocuklar ve dervişlerde hastalık, helak ve talihsizlik yaşanmasına işarettir.

Merkür Terazi burcunda düz seyirde olduğunda: Retro zamanı olanların tersi görülür. (Merkür Terazi burcunda retro iken hizmet sektöründe çalışanlar padişahlar tarafından itibar görür ve lütfa mazhar olur, kadınlar hastalanır, hava durumu iyiden iyiye kötüleşir, genç delikanlılar, cümbüş yapanlar, oyuncular ve kadın gibi davranan erkekler sıkıntı çeker.)

Merkür Terazi burcunda batısal ise: İnsanlar hastalanır ve hava durumunda sürekli bir dalgalanma görülür.

Ay 10. evdeyse: İsteklerin yerine gelmesine, büyüklerden dilenen şeylerin elde edilmesine, tüccarların işlerinin ve kazançlarının iyi olmasına, halkın ve avamın sultanlara ve meliklere güvenmelerine, kazançları için özenli çalışmasına işarettir.

Sadullah Efendi, haritanın düzenleyici gezegeni için başka hükümler daha bildirmiştir. Bu haritanın düzenleyicisi Ay’dır.

Sadullah Efendi’ye göre eğer haritanın yöneticisi Ay olursa, beraberinde başka bir gezegen bulunmaz ve durumu da iyi olursa halkın genelinin halinin iyi olmasına, hayırların ve rızıkların çoğalmasına, geçimin kuvvetli olmasına, eşrafın, katiplerin ve ümmetin annelerinin arasında çocuklarıyla beraber şenliklerin ve sevinçlerin çoğalmasına, doğumların kolay olmasına, doğru haberler gelmesine, elçilerin ve habercilerin çoğalmasına işaret eder.

Eğer haritanın yöneticisi 10. evde olur ve durumu iyi olursa meliklerin, ulu kişilerin, annelerin hallerinin, ticaretlerin, çalışarak ve yorularak elleriyle yaptıkları işlerinin ve insanların melikler katında olan mal hakkının güzel olmasına işaret eder.

Bir diğer görüşe göre de sanatçıların halleri parlar (popüler olur). Halkın genelinin halinin iyi olmasına, sultanların nezdinde değerlerinin yüksek olmasına ve halkın yönetimin yarısını almalarına işaret eder.

Peki açılar bize ne bilgi veriyor? Önce olumlu açılar:

Güneş-Satürn üçgeni: Yöneticilerin ve sultanların yaşlılara ve çiftçilere yardımcı olmalarına, halkın ileri gelenleri arasında barış ortamı oluşmasına, zulüm ve eziyetlerin azalmasına, aşağı mertebedeki kişilerin yüksek makamlara gelmesine ve hava durumunda vaktine göre değişik sıcaklıklar olmasına sebeptir.

Bir diğer görüşe göre; soysuzların, kırlarda yaşayanların ve çiftçilik yapan köylülerin yüksek makama ve başkanlığa nail olmasına, eski hanedan üyelerinin rağbet görmesine, ekinlerin hoşluğuna, yiyeceklerin, özellikle meyvelerin çoğalmasına ve ucuzlamasına, meliklerin ve halkın ileri gelenlerinin yardım ve lütuflarına, havanın değişmesine, vaktine göre soğukluğun ve sıcaklığın yaşanmasına sebeptir.

Ay-Venüs üçgeni: Elbise ve kumaş satanların işlerinin canlanmasına, kumaşların ve çeşitli kokuların değer kazanmasına, kuyumculuk işlerinin canlanmasına, kadınların eğlenceye yönelmelerine, hamilelik durumlarının kolaylaşmasına ve kadınların mutlu olmalarına sebeptir.

Bir başka görüşe göre; Şenlik, ferahlık, düğün ve sefanın fazla olmasına, kadınların ihtiyaçlarının yerine getirilmesine, kadınların, hizmetçilerin ve avamın hoş bir halde olmasına ve havanın dengeli olmasına sebeptir.

Olumsuz açılar ise şöyle:

Merkür-Mars karşıtlığı: Komutanlar, ordu mensupları ve kabine üyeleri arasında kavga ve savaşlara, ordu mensuplarının düzeni bozan kişilere zarar vermelerine, insanların aralarındaki işlerde zarar ve ziyana düşmelerine ve havanın ısınmasına sebeptir.

Bir başka görüşe göre ise; komutanlar, kalem erbabı ve yetkili kişilerde gam ve keder sebebi olacak şeyler yaşanmasına, birbirlerine düşmanlık etmelerine, meslek erbabı kişilerin, pazarcılar ve tüccarların askerlerle düşmanlık yaşamalarına, doktorların ilaçlarda hata yapmasına, çeşitli uydurma sözlerin ve yalan dolu yazıların çıkmasına, livata gibi kötü işlerin ortaya çıkmasına sebeptir.

Merkür-Satürn karesi: Hizmet sektöründekiler arasında ihanetlerin yaşanmasına ve onlara yapılan iftiraların ortaya çıkmasına, haksızlıkla neticelenen davalara, kabine üyelerinin, tüccarların ve çarşı-pazar esnafının zor duruma düşmesine, çiftçilerin ve çölde yaşayan insanların hallerinde durgunluk görülmesine, havanın kötüleşmesine, gençlerin hastalanmasına, hurafelerin yayılmasına ve soğuklara sebeptir.

Bir başka görüşe göre ise; haksız ve bozuk davalar açılmasına, yalan içeren yazılara, yalancı şahitlerin ortaya çıkmasına, düşmanlık ve ihanetin yayılmasına, büyük meclis üyelerinin, tüccarların ve yetkili kişilerin zahmetli haller yaşamalarına, uydurma ve yalan sözlerin çoğalmasına, kölelerin itham altında kalmasına ve muhasebelerde ihanetin ortaya çıkmasına sebeptir.

Son olarak sıra Mars-Satürn karesine geldi. Sadullah Efendi Mars-Satürn karesi hakkında birden fazla görüş beyan etmiştir.

İlk görüşe göre; hırsızların ve insanları kandıran tefecilerin etkin olmalarına ve bunların öldürülmesine, karışıklıklardan kaynaklanan savaşlar çıkmasına, halkın, Kürtlerin sıkıntılı durumlara düşmelerine, zor hastalıklara, yolların yol kesiciler tarafından kesilmesine, binek hayvanların kalitesizleşmesine, suların azalmasına, altınların fareler ve tuzlamalar sebebiyle telef olmasına ve askerlerin hapsedilmesine işarettir.

İkinci bir görüşe göre; fitne, cinayet ve düşmanlık benzeri şeylerin olmasına, hırsızların halkın eşraf kesimine musallat olmasına, hizmet sektöründekilerin hoş halde olmasına, kırlarda yaşayanların, köylülerin ve silah erbabının hallerinin bozulmasına, helak edici hastalıklara, yolların tehlikeli olmasına, eski hanedan üyelerinin kederlenmelerine, zulüm ve haksızlıkların olmasına sebeptir.

Üçüncü bir görüşe göre ise; eğer senenin veya mevsimlerin dönüşüm vaktinde çıkarılan haritada Mars ve Satürn’ün kare veya karşıt açısı olursa o yıl veya mevsimde savaş ve ölümlerin görüleceğine işarettir ancak kare açının etkisi karşıt açıdan daha az olur.

Sadullah Efendi, eserinde ayrıca gezegenlerin burç değiştirmesine göre hükümler konusuna da yer vermektedir.

Buna göre Merkür Akrep burcuna geçtiğinde (27 Eylül): Kadınlar sıkıntıya düşer ve hastalanır, eşler arasında düşmanlık olur, şarapçılar çoğalır, yalan ve aldatmaca artar, hava soğuk olur.

Başka bir görüşe göre; serin rüzgarlar eser, hava iyi olmaya meyleder, halkta korku olur. Güneş’ten uzaklaşmaya başlaması sebebiyle büyük kişilerin eşleri güç kaybeder ve kan dökülür.

Venüs Başak burcuna geçtiğinde (2 Ekim): Devlet kurumu görevlileri, işçiler, tüccar, çarşı esnafı ve erdemli kişiler güç kazanır ve hava güzelleşir. Hastalıklar, özellikle de göz rahatsızlıkları ortaya çıkar, Güney’de yaşayan kişiler belaya uğrar ve kargaşa çıkar, sıcaklık artar, Semum rüzgarları eser, Mars’ın Güneş’e olan uzaklığı artar, muteber ve yüce makam sahibi kişilerin konumları değişir, hizmet sektöründe çalışanlarda hastalık görülür.

Venüs Terazi’ye geçtiğinde (28 Ekim): Yiyecekler bollaşır, hâkimler adaletli olur, meslek sahipleri türlü türlü olur.

Başka bir görüşe göre ise; çok sert rüzgarlar eser, yiyecek azalır, hava bozulur, Mars Güneş’ten daha çok uzaklaşır ve işler düğümlenir.

Venüs Akrep burcuna geçtiğinde (21 Kasım): Hava soğur ve serin rüzgarlar eser, eşler arasında hile ve aldatmalar görülür, hizmetliler acımasızlaşır. Doğu ve Kuzey bölgelerinde cinayetler olur, yağmurlar çoğalır, şiddetli soğuklar yaşanır, havanın kalitesi iyileşir, Mars Güneş’ten uzaklaşır, haberler çoğalır ve bunların arasında yalan ve uydurma olanlar daha çok olur.

Merkür Yay’a geçtiğinde (1 Aralık): Bereket getirmeyen yağmurlar yağar, hava kurur, develer sağlıklı olur.

Başka bir görüşe göre ise hava iyileşir, nem olma ihtimali vardır. Güneş’ten uzaklaşır. Salgın hastalıklar görülür ve padişahlar hastalanır.

Venüs Yay’a geçtiğinde (15 Aralık): Piyasa durgunlaşır, şiddetli soğuklar yaşanır, alışverişlerde kâr elde edilemez. Padişahların durumu iyi olur, Batı taraflarında karışıklık çıkar, alışveriş işleri artar, hava ılıman olur, yiyecekler azalır, Mars Güneş’ten uzaklaşır, devlet büyükleri ve padişahlar vefat eder.

Satürn Kova’ya geçtiğinde (17 Aralık): Yıkıcı rüzgarlar eser, kargaşa ve savaşlar çıkar. Devlet büyükleri azalır, onların başına kötü şeyler gelir, mal ve mülk yok olur, yaşlılar ölür ve Satürn’ün temsil ettiği kişiler güç elde eder. Veba ve ölümler çoğalır, sıradan ve aşağı tabakadan kimseler yaygınlaşır, dertler ortaya çıkar, yalan ve uydurma haberler duyulur, insanlar değer görmeye rağbet eder, hoş olmayan yağmur ve rüzgarlar artar, tuz artar, mahsuller azalır ve depremler olur. Batı’da hizmet sektöründekilerin durumunun bozulmasına, zorluk ve sıkıntı içinde olmalarına, havada nem oranın yüksek olmasından dolayı hizmetin azalmasına, yaşlıların vefatına, Doğu’da ise hüzün ve kederlerin artmasına sebep olur.

Jüpiter Kova’ya geçtiğinde (19 Aralık): Hizmet sektöründekiler sıkıntılı duruma düşer, nimetler bollaşır ve ucuzlar, kesat olan işler açılır. Bütün yaratılmışlar bela ve sıkıntılardan kurtulur, padişahların kalpleri hüzünlerden arınır ve tazelenir, Mısır’da veba ve salgın hastalıklar görülür. Batı’da padişah eşlerinin hastalanmasına, halktan ileri gelen kimselerin vefatına ve yağmurların azalmasına, Doğu’da ise yağmur ve rüzgarların azalmasına sebep olur.

Yılın son çeyreğine giriş yaptığımız bu an için Sadullah Efendi’nin bizlere aktardıkları burada sona eriyor. Zorlu geçen bir yılın son demleri yine hayırlarla ve bize şer gibi görünen etkilerle harmanlanmış. Hepimiz için, güzel olanı fark edip özümseyebilmeyi, olumsuz olandan kaçınıp tedbirle hareket edebilmeyi diliyorum.

Şükran Öztürk

23.09.2020