Günümüz astrologlarının pek çoğu Güneş, Ay ve gezegenlerin burç yöneticiliğini kullanır, ama diğer yöneticilikleri kullanmaz ya da bu alt yöneticiliklerin ne anlama geldiği konusunda derin bir bilgiye sahip değildir. Halbuki bu alt yöneticilikler, özellikle de yücelme yöneticiliği, geleneksel astrolojide çok önem taşımakta, sadece bir astroloji haritasını yorumlamakta değil, önemli işlere girişme zamanlamaları açısından da kullanılmaktaydı.

Eski astrologlar, Güneş, Ay ve diğer gezegenlerin bulundukları burç içerisinde, çeşitli derecelerde farklı göründüklerini gözlemlemişlerdi. Onlara göre gezegenler, geçiş yapmakta oldukları burçların tamamında aynı etkiyi göstermiyorlardı. Bu gözlem, onları, ekliptik üzerinde çeşitli dilimlemelere itti. Gezegenlerin burçlarda ve burçlar içerisindeki bu dilimlemelerde sahip oldukları yöneticilikler, büyük önem taşımaktadır. Bununla ilgili beş derece vardır. Bunlar: burç yöneticiliği (Rulership by Sign), yücelme yöneticiliği (Exaltation), üçlü yöneticiliği (Triplicity), terim yöneticiliği (Term) ve onluk (dekan) yöneticiliğidir. Bu beş asalet derecesi, aynı zamanda puanlama sistemini de göstermektedir. Bu puanlama, gezegenin gücünün değerlendirilmesini sağlar. Örnek vermek gerekirse; eğer gezegen kendi burcunda ise +5 puan ile değerlendirilir.

Temel asaletler, hangi gezegenlerin sonuçları etkileme gücüne sahip olduklarını ya da hangi gezegenlerin etki altında kalacaklarını gösterirler. Asalet sözcüğünü, değer sözcüğüyle eş anlamlı olarak kullanıyoruz. Asaletli gezegen veya gezegenin asaleti derken beş temel asaleti kast ediyoruz. Mesela, Jüpiter’in Yay burcunda asalete sahip olması, onun burç yöneticiliğini anlatırken; Yengeç burcunda olması onun yücelme yöneticiliğini; Terazi burcunda olması onun üçlü yöneticiliğini; diyelim 5 derece Aslan burcunda olması onun terim yöneticiliğini; ve yine örnek olarak 25 derece Terazi burcunda olması ise onun dekan yöneticiliğini göstermektedir.

Klasik astroloji sisteminde, yedi gözle görünür gezegen oniki burcu yönetmektedir. Her bir gezegenin yönettiği burç ile uygun ya da benzer doğada bir burcu yönettiği düşünülmüştür. Bu yüzden bir burcun yöneticisi, o burç içerisinde yerleşimde olmadığı zaman, içinde bulunduğu burç veya ev ile yönettiği burcu bağlar. Bu yüzden, eğer bir burcun yöneticisi güçsüz durumda veya zarar görmüş durumda ise, bu onun yönettiği burçların yerleştiği evlerin ve kendisinin yerleşimde bulunduğu evin konularını olumsuz etkiler. Örneğin, bir haritada Venüs güçsüz durumda veya zarar görmüş durumda ise, yönettiği burçlar olan Boğa ve Terazi’nin düştüğü ev konuları da dolayısıyla zarar görmüş olacaktır.

Bir gezegenin taahhüt ettiğini iyi bir şekilde yerine getirebilmesi açısından kendi yönettiği burçta, yüceldiği burçta veya kendi üçlüsünde olması gerekir. Diğer iki yöneticilik olan terim ve dekan, ilk üçü kadar etkili değildir. Bir gezegenin bu ilk üç asaletten birine sahip olması nitelik olarak: dürüstlük, açık sözlülük ve içtenlik, sadelik, saflık, rahatlık, kolaylık, iyi davranışlar, başarı ve bir ölçüde de bilgelik getirir. Amerikalı astrolog J. Lee Lehman’ın asalet konusunda ilginç bir yaklaşımı var. Lehman şöyle diyor: “Asalet, dehalık ya da yetenek göstergesi değildir; ancak, başlangıçta hedef belirmeye faydası olmayan, ama hedefe ulaşmaya yardımcı olan nitelikleri, yani “iş bitiriciliği” göstermesi muhtemeldir. Asalet gücü gösterir. Gücün aydınlık ya da karanlık tarafını seçmek, kişiye kalmıştır.”(J. Lee Lehman, Classical Astrology for Moderm Living, From Ptolemy to Psychology & Back Again, sayfa 109)

Yücelme yöneticiliğinin farkı

Bir gezegen kendi yönettiği burçta doğal olarak güçlüdür. Bir gezegen yüceldiği burçta ise doğal sınırlarının üzerinde güçlüdür. Yani bir gezegen yüceldiği burçta, burç yöneticiliğine nazaran daha etkilidir. Taahhüt ettiklerini, çarpıcı biçimde daha etkili olarak yerine getirir. Ama, bu etki kısa sürelidir, kalıcı değildir, oynaktır. Aniden çıkış ve yükselişleri, mevki ve para kazanmayı sağlayabilir, ama aynı şekilde birdenbire düşüş de getirebilir. Bu yüzden yücelme yöneticiliği burç yöneticiliği kadar güçlü olarak görülmemiştir. Bu yüzden, puanlama sisteminde +4 puan alır.

Yücelme durumundaki bir gezegen, kralın yanında yeri olan, saygı ve hizmet gören, onun tarafından her istediği yerine getirilerek ödüllendirilen bir kişi gibidir. Bonatus’a göre, bir gezegen yüceldiği burçta kendi krallığında gibidir. El Biruni’ye göre, bir gezegen yüceldiği burçta tahtındaki bir kral veya başka yüksek makamlarda gibidir. İbn-i Ezra’ya göre, bir gezegen yüceldiği burçta, en yüksek mevkide gibidir. William Lilly’nin yücelme yöneticiliği hakkındaki yorumu ise ilginçtir. Lilly’e göre, bir gösterge kendi yücelmesinde ise ve hiçbir şekilde zarar görmüyorsa, fakat köşe evlerden birindeyse, göstergesi olduğu kişinin kibirli, ukala ve kendini beğenmiş olacağını gösterir.

Yücelme yöneticiliği, bir gezegenin doğasını sade bir şekilde ortaya çıkarmasına imkan verir. Bu gezegen ile yüceldiği burcun yöneticisi arasında doğal olarak iyi bir dayanışma var demektir. Örneğin, Güneş Koç’ta yücelir. Güneş genel anlamda yaşama gücü ve irade demektir. Mars da benzer şekilde ayakta kalabilme gücü, ortaya koyabilme ve enerji ile ilişkilendirilir. Güneş’in Koç burcunda yerleştiğinde sağlayacağı avantajları, her iki gezegenin ortak paydasını özetleyerek netleştirebiliriz: “yaşamda ayakta kalabilme, kendini ortaya koyabilme gücüne ve iradesine sahip olmak”. Tabii ki, yücelme durumundaki bir gezegen, burç yöneticiliği olan gezegen kadar bağımsız ve etkisini sürdürebilir değildir. Güneş’in Koç’ta yücelmesinin avantajının ne kadar kalıcı olacağı, yöneticisi Mars’ın Zodyak durumuna ve yerleşimine bağlıdır.

Yücelme ile ilgili eski bilgiler çok net değildir. Bazı astrologlar, yücelmenin, gezegenlerin ilk yaratılıştaki pozisyonlarını göstermekte olduğuna inanıyordu. Bazı astrologlar da yücelmenin, eski Mısır’da tarihi ve çarpıcı önem taşıyan bir tarihte meydana gelen bir olay anında, gezegenlerin gökyüzündeki yerleşimlerinin esas alınarak belirlendiğini iddia ediyorlardı.

Yücelme yöneticileri de burç yöneticileri gibi kullanılırlar. Bir burcun yücelme yöneticisi, o burç içerisinde yerleşimde olmadığı zaman, içinde bulunduğu burç veya ev ile yönettiği burcu bağlar. Örneğin, Mars 4. evde yerleşmiş ve 7. evin yücelme yöneticisi olsun. 4. evde yerleşmiş olan Mars, kişinin ebeveynleriyle olan geçimsizliğini, ev atmosferinin gerginliğini, netice olarak aileden erken yaşta ayrılmayı gösterebilir. Mars’ın 7. evle olan bağlantısı, bu gerginliğin kişinin hayatında yaşayacağı birebir ilişkilerini, evliliğini de etkileyeceği düşünülür. Mars 10. evin yücelme yöneticisi ise, bu durumun kişinin kariyer ve iş hayatını, 11. evin yücelme yöneticisi ise arkadaş veya sosyal ortamını etkileyeceği düşünülür.

Ebu Ma’şar ve Alkabitus’a göre gezegenlerin en üst seviyede yüceldiği dereceler şunlardır:

Güneş 19° Koç     Ay 3° Boğa      Satürn 21° Terazi      Jüpiter 15° Yengeç
Mars 28° Oğlak     Venüs 27° Balık      Merkür 15° Başak    
Kuzey Ay Düğümü (Caput Draconis) 3° İkizler
Güney Ay Düğümü (Cauda Draconis) 3° Yay

Ay düğümleri, İkizler ve Yay burçlarında yücelirler. Ama gezegenlerde olduğu gibi bu burçlarda yöneticiliğe sahip değildirler. Ay düğümlerinin yerleştikleri burç bazında yorumları olmakla birlikte, genel olarak ev yerleşimleri ile dikkate alınmışlardır.

Gezegenlerin neden şu ya da bu burçta yüceldikleri modern batılı astrologları bir süreliğine meşgul etmiştir. Bonatti bu muammanın çözümünde Ebu Ma’şar’ı temel alır ve onun çözümü de Aristocu fizik ilkelerine dayanmaktadır. (Guuido Bonatti, Liber Astronomiae, Second Tractate, Bölüm XXX, sayfa 34-35)

“Ebu Ma’şar der ki: Ptolemy’ye göre, Güneş Koç burcuna girdiğinde kuzeye doğru yükselmeye başlar, yani Zenit’e doğru. Bu aşamadan itibaren gündüz geceye nazaran uzamaya başlar. Bu yüzden Güneş’in sıcaklığı da artmaya başlar. Bu özellikle Güneş 19° Koç’a ulaştığından itibaren olur. Bu yüzden Güneş 19° Koç’ta en üst seviyede yücelir. Güneş Terazi burcuna girdiğinde güneye doğru alçalmaya başlar, yani Zenit’den uzaklaşmaya başlar. Bu aşamadan itibaren gündüz geceye nazaran kısalmaya başlar. Güneş’in sıcaklığı dolayısı ile asaleti ve faydalı çalışması azalmaya başlar. Bu özellikle Güneş 19° Terazi’ye ulaştığından itibaren olur. Bu yüzden Güneş 19° Terazi’de en üst seviyede düşer.”

“Ebu Ma’şar der ki: Ay, Boğa’da yücelir. Çünkü, Güneş Koç’ta olduğu zaman yücelir ve Ay da Boğa’ya geçtiğinde, gökyüzünde henüz yeniay olmuştur. Yani, Ay’ın ışığı görünür hale gelmiştir. Boğa burcu, Ay’ın üçlüsünde bulunduğu ilk burçtur. Çünkü Boğa, Güneş’in yüceldiği burç olan Koç’tan sonraki ilk burçtur. Bu yüzden, Ay, işleyişinde Güneş ile alışveriş içindedir.”

“Eskiler derler ki: Ay, Akrep’te düşer. Çünkü, bu burç Boğa’nın karşısındadır ve Akrep burcu Güneş’in etkisini kaybetmeye başladığı, düştüğü Terazi burcundan sonraki ilk burçtur. Bu yüzden, Ay, Akrep’e geçtiğinde gökyüzünde yine yeniay olmuştur, ama bu sefer Ay, Güneş ile güçlü bir alışveriş içine giremeyecektir.”

“Eskiler derler ki: Satürn, Terazi’de yücelir ve Koç’ta düşer. Çünkü, Satürn doğası gereği Güneş’e zıt şekilde çalışır ve bu yüzden birinin yüceldiği yerde diğeri düşer.”

“Eskiler derler ki: Jüpiter, Yengeç’te yücelir. Çünkü, Jüpiter’in doğası kuzey rüzgarlarını temsil eder. Bu yüzden Jüpiter Yengeç burcunda olduğunda, besleyici kuzey rüzgarları, sebzelerin büyümesine yardımcı olur. Yengeç burcu, Jüpiter’in besleyici ve büyüten doğasına da uygundur.”

“Eskiler derler ki: Mars, Oğlak’ta yücelir. Çünkü, Oğlak bir güney burcudur ve Oğlak burcu Jüpiter’in yüceldiği Yengeç burcunun karşısındadır. Bu yüzden, Mars, Yengeç’te düşer. Mars ve Jüpiter, doğa olarak birbirlerine zıttır. Mars’ın doğası sıcak olan güneyi temsil eder ve bu burçta iken Mars’ın sıcaklığı artar.”

“Eskiler derler ki: Venüs, Balık’ta yücelir. Çünkü, Balık burcunun doğası Venüs’ün doğası ile uygun olarak nemlidir. Venüs, Başak’ta düşer. Çünkü Başak, Balık burcunun karşısındadır ve kuruluğu temsil eder.”

“Eskiler derler ki: Merkür, Başak’ta yücelir. Çünkü, Başak burcu, mevsimsel olarak yazın bitişini ve sonbahara geçişi anlatır. Merkür’ün de doğası kurudur (etkisi altında kaldığı gezegene göre değişmekle birlikte). Merkür Balık’ta düşer, çünkü bu burç Başak burcunun karşısındadır.”

“Eskiler derler ki: Kuzey Ay Düğümü (Caput Draconis), İkizler’de yücelir. Çünkü, İkizler, çift vücutlu burçların ilkidir ve Jüpiter-Venüs gibi iki iyicil gezegenin karışımı bir doğaya sahiptir. Yani, bünyesinde ikiliği barındırır. Güney Ay Düğümü, Yay’da düşer. Çünkü Yay burcu İkizler’in karşısındadır.”

Aşağıdaki tablo, burçların yöneticilerini ve bu burçlarda yücelen gezegenleri göstermektedir. İçerideki dairede burçlar, bir dışındaki dairede burçların yöneticilerini ve en dıştaki dairede de yücelme yöneticilerini göstermektedir. Görüldüğü üzere beş burcun yücelme yöneticileri yoktur. Bu burçlar; İkizler, Aslan, Akrep, Yay ve Kova’dır.

  

          Burç Yöneticiliği ve Yücelme Yöneticiliği Tablosu

Gezegenlerin bu derecelerde neden maksimumda yüceldiğine dair bazı açıklamalar yapılmaya çalışılmıştır. Bunlar aşağıdaki gibidir.

Güneş 19 derece Koç’ta maksimum yücelmektedir. Bu derece, Güneş ışıklarının kuzey yarımküreye dik gelmeye başladığı derecedir.

Ay 3 derece Boğa’da maksimum yücelir. Bu Güneş’in maksimum yüceldiği 19 derece Koç’tan 14 derece ileridedir. Ay, Koç burcundaki yeniaydan sonra Güneş’in ışınlarından kurtulmaya ve gözükmeye başlamıştır. Bu onun güçlendiğinin göstergesidir.

Merkür 15 derece Başak’ta maksimum yücelir. Bu, Merkür’ün Güneş yönetimindeki Aslan burcundan kurtulduğu, Güneş ışınlarından da sıyrıldığı ve akşam göğünde Güneş’in batışından kısa bir süre sonra görünür durumda sayıldığı derecedir.

Venüs 27 derece Balık’ta maksimum yücelir. Önünde bu burcun son iki derecesi kalmıştır. Bu tamamlama ve bütünlenme anlamına gelmektedir.

Mars 28 derece Oğlak’ta maksimum yücelir. Bulunduğu burcun son derecelerinde olması hırsların başarılmış olması anlamına gelmektedir.

Jüpiter 15 derece Yengeç’te maksimum yücelir. Bu konumda iken Güneş tarafından yönetilen Aslan burcundan 15 derece geride olduğu, Güneş ışınlarından kurtulduğu ve doğu yarımkürede şafak vaktinden bir süre önce gözükür konumda olduğundan dolayı güçlü olduğu anlamına gelmektedir.

Satürn 21 derece Terazi’de maksimum yücelir. Bu derece, Güneş’in maksimumda yüceldiği 19 derece Koç’un tam karşısından iki derece ileridedir. Güneş ve Satürn birbirlerini sevmezler, tam karşıt tabiattadırlar, bu yüzden birbirlerinin karşıt derecelerinde maksimum yücelmektedirler.

Özetlersek:

Yüceldiği burçta bulunan gezegenler, yönettiği burçta olduklarına nazaran daha derin ve etkili hareket ederler. Bu çok önemli bir meziyettir. Yüceldiği burçta bulunan bir gezegenin muazzam ve ani etkileri vardır, adeta agresif biçimde güçlü davranır. Yücelme yöneticiliğinde bulunan bir gezegen ani ve büyük kazanımları, asaleti ve başarıyı hızlı bir şekilde elde etme imkanı sağlar, yüksek mevkileri ve şaşalı mevkileri haber verir.

Sevgi, ışık ve umutla!
Öner Döşer, AMA, MAPAI
6 Nisan 2016
AstroArt Astroloji Okulu (ASA), Caddebostan

Bu yazıda yer alan bilgiler Öner Döşer’in Mart 2007’de Epsilon yayıncılık tarafından basılmış Alimlerin Astrolojisi kitabının 59-62. sayfaları arasından alınmıştır. Her hakkı saklıdır.